Dục đi hay giục đi đúng? Nên hiểu từ này theo nghĩa nào?

Thứ ba - 11/03/2025 21:43

Dục đi hay giục đi đúng? Nếu dùng với nghĩa là "thúc, hối đi cho nhanh" thì là "giục đi". Tuy nhiên, người miền Nam còn nói "dục đi" với nghĩa là ném đi. Cùng tìm hiểu chi tiết nha!

1. Viết dục đi hay giục đi?

Ở bài viết giục hay dục chúng tôi đã đề cập rằng gần như tất cả các trường hợp đều đều viết "giục" gồm: Giục giã, thúc giục... Lý do là, trong từ điển tiếng Việt chỉ có từ giục (đứng một mình) là có nghĩa "thể hiện tác động bằng lời nói, động tác, cử chỉ để cho làm ngay hoặc làm nhanh hơn việc gì đó".

Như vậy, viết giục đi là đúng chính tả với nghĩa "bảo đi ngay, đi gấp rút cho kịp". Ví dụ: Bố giục đi học cho kịp giờ, Bạn đang gọi điện giục đi kìa...

2. Tiếng miền Nam nói dục đi là gì?

Một bạn đọc cũng hỏi thêm là, trong từ điển tiếng miền Nam, bạn hay nghe người dân ở đây nói "dục đi" với nghĩa là "vứt đi, quẳng đi". Ví dụ: Bánh không ăn nữa thì dục đi, dục rác... Và bạn thắc mắc, từ điển tiếng Việt không ghi nhận "dục", vậy có phải đây là lỗi sai?

Theo tìm hiểu của Nghệ ngữ, thực chất từ viết đúng là "vụt". Do trong tiếng miền Nam, "v" phát âm thành "d" nên mới nghe là "dục". Cụ thể, từ "vụt" được ghi nhận trong các từ điển sau:

Đại Nam Quốc âm Tự Vị của Huỳnh Tịnh Của giải thích "vụt" là quăng ném mạnh, vung đánh cho bay đi.
Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê ghi "vụt" là phương ngữ với nghĩa "quăng mạnh".
Từ điển từ ngữ Nam Bộ của Huỳnh Công Tín ghi "vụt" là "ném, quăng, ùng lực của cánh tay quơ lên rồi quăng mạnh ra xa, (cũng như) chọi, liệng…" và nghĩa "Vứt, bỏ bừa bãi những cái đã dùng đến, hoặc không còn dùng đến".

Như vậy, "vụt" ban đầu vốn mang nghĩa "ném, quăng", về sau lại thiên về diễn tả việc "vứt bỏ đồ không dùng". Khi viết, bạn đọc nên viết là "vụt rác, vụt đồ", còn nói thì theo phương ngữ miền Nam là dục rác, dục đồ...

Kết lại, khi thắc mắc nên viết dục đi hay giục đi thì bạn đọc nên viết là giục đi - thúc giục, bảo đi ngay, đi gấp rút cho kịp nhé. Nếu còn thắc mắc hãy nhắn tin qua Facebook tiếng Nghệ để chúng tôi giải đáp nhé!

Đức Lộc

Mình là Đức Lộc, người sáng lập nghengu.vn – nơi chia sẻ niềm yêu thích với tiếng Nghệ, tiếng Việt và những phương ngữ đa dạng. Mình mong muốn lan toả vẻ đẹp của tiếng mẹ đẻ đến nhiều người hơn. Nếu thấy nội dung hữu ích, bạn có thể ủng hộ bằng cách donate hoặc mua sản phẩm giáo dục qua các liên kết tiếp thị trong bài viết.

Cảm ơn bạn đã đồng hành!

Tags: hỏi đáp tiếng nghệ