Nghệ thuật nói lối ở Hà Tĩnh có gì đặc biệt?

Những điều đặc biệt trong nghệ thuật nói lối ở hà tĩnh

Nghệ thuật nói lối ở Hà Tĩnh nổi tiếng nhất là chính là vùng Yên Huy (Yên Lộc). Người dân vùng đất này hầu như ai cũng biết nói lối một cách điệu nghệ để tạo ra tiếng cười sáng khoái, làm vơi bớt lo âu, mệt mỏi trong cuộc sống.

Vậy nói lối là gì? Xin thưa với bạn đọc, nói lối là một nghệ thuật nói liền, ứng tác nhanh chóng khi ai đó nói điều gì đó. Cụ thể, người nói lối là người sử dụng nhuần nhuyễn các nghệ thuật như đảo từ, bắt bẻ, đánh tráo từ, cắt xén nội dung... Đặc biệt, điểm độc đáo nhất là nghệ thuật chơi chữ trong nói lối ở Hà Tĩnh.

Chính việc sử dụng nhuần nhuyễn các nghệ thuật kể trên mà nói lối tạo nên sự bất ngờ cho người nghe. Đa số người nghe bỡ ngỡ trước sự trái khoáy của người nói lối. Tùy vào từng hoàn cảnh mà nói lối sẽ tạo nên sự hài hước hoặc mang tính mỉa mai.

Nếu lần đầu nghe nghệ thuật nói lối ở Hà Tĩnh bạn đọc ngoài tỉnh sẽ rất khó hiểu. Đó là chưa kể người nghe sẽ rơi vào tình trạng cụt hứng, lúng túng và không thể tiếp tục câu chuyện được nữa. Ví như câu chuyện sau đây:

Có một người đang cày dưới ruộng, anh hàng xóm đi qua hỏi: “Cày mần chi rứa ôông” (Cày làm gì thế ông?). Ông ta trả lời: “Cày để bừa”.

Rõ ràng "cày để bừa" là một câu trả lời không thể chối cãi được, nhưng gây ra sự cụt hứng, trái khoáy cho người hỏi. Và nếu người không nhanh nhẹn, không hiểu ý thì có thể hiểu nhầm cách nói lối này.

Theo các chuyên gia, nói lối ở Hà Tĩnh xuất hiện bất cứ ở đâu, lúc nào. Từ trong chợ búa mua bán, trong giỗ tết cho đến những tình huống oái oăm hơn như như bị chồng đánh, ốm đau... Điều này chứng tỏ, nói lối cũng là một cách sống thú vị, giúp người dân nơi đây bớt đi phiền muộn, lo âu.

Ví dụ, ở Yên Huy có câu chuyện: "Một ông cụ hỏi thầy giáo dạy sử rằng: “Theo thầy, độ (đậu) thắng hay vưng (vừng) thắng?”. Thầy nói: “Câu hỏi của cụ thuộc lĩnh vực sinh học chứ không phải là sử học”. Cụ bảo: “Đây là câu thuộc về sử học chứ”. Rồi cụ giải thích: Tôi nói Vưng thắng, Độ thua, bởi vì: nói Trưng nữ Vương đánh thắng Tô Định. (Nói lái Trưng nữ Vương là Trương nữ Vưng đánh thắng Tô Định là Tinh Độ.)".

Một điều thú vị khác là nói lối chỉ xảy ra một lần, không bài nào giống bài nào và cũng không bản nào giống bản nào. Nói cách khách người dân nơi đây ứng khẩu thành nói lối, tùy theo từng hoàn cảnh, câu nói. 

Một người dân tại Yên Huy cho biết, nói lối nếu bịa, nghĩ trước sẽ mất tự nhiên như đặc điểm vốn có của nét văn hóa này. Chính vì thế, người nói lối càng giỏi thì càng ứng khẩu nhanh hơn, thú vị hơn.

Top 4 câu chuyện nói lối ở Hà Tĩnh hay nhất

Bạn đọc ngoài tỉnh có thể tìm hiểu nghệ thuật nói lối ở Hà Tĩnh qua 4 câu chuyện thú vị nhất sau đây nhé.
 

 1. Chết là chôn 

Hai ông thông gia nọ,
Gặp nhau bèn hỏi han
"Ở bên ông phong tục,
Đám khi chết có ăn?"

 (Ý ông ấy muốn hỏi,
 Khi mà có đám tang.
 Có tổ chức ăn uống,
 Như những nơi khác chăng?)

 Ông Yên Huy thủng thẳng,
 "Bên làng tui chết rồi,
 Thì đem chôn ông ạ,
Chứ không ăn ông ơi"
 

 2. Đụa để ăn cấy

 Ông Yên Huy vót đũa,
 Ông thông gia đến chơi.
 "Chắc ông đang vót đụa,
Để ăn cấy ông ơi?"

(Ý ông thông gia hỏi,
Là vào vụ cấy rồi,
Ông Yên Huy vót đũa,
Để ăn đi cấy thôi...)

Ông Yên Huy lại đáp:
"Đụa thì ăn cấy thôi,
Đã có thìa ăn nác,
Chắc ông cụng biết rồi".
 

3. Chuyện nói lối ở Hà Tĩnh: Hại cấy chân phụ!

Chàng trai yêu cô gái,
Đến nhà và nói lời..
Xin phép bố cô gái,
Để được đưa đi chơi...

 Ông bố không đồng ý,
 "Anh đưa nó đi mô?
 Rồi bụng như cái trốông,
 Thì nhà tui mặt mo?..."

 Chàng trai vội thề thốt:
 Rằng :"Chúng cháu yêu nhau,
 Một tình yêu CHÂN CHÍNH,
 Không có chuyện đó đâu..."

Ông già dí dỏm đáp:
"Chân chính tui tin liền,
Chỉ hại cấy CHÂN PHỤ,
Hắn thò vô mới phiền"
 

 4. Đường đến Bệnh viện

 Một thanh niên ngổ ngáo,
 Chạy xe Exciter...
 Gặp ông già bèn hỏi,
 "Bệnh viện mô ông hè"

 Ông già đáp thủng thẳng:
 "Cứ hết số, hết ga,
 Là chắc chắn đến viện,
 Hỏi mần chi mi à".

Bạn đọc vừa cùng chuyên mục Tin từ xứ Nghệ tìm hiểu về nghệ thuật nói lối ở Hà Tĩnh. Có thể nói nói lối là một cách sống thú vị, giúp người dân nơi đây lạc quan, yêu đời hơn. Nếu bạn đọc còn thắc mắc nào khác vui lòng nhắn tin qua Fanpage Tiếng Nghệ nha.
 

Tổng hợp bởi www.nghengu.vn