Viết hát ví dặm hay ví giặm? Ăn dặm hay ăn giặm đúng?

1. Hát ví dặm hay ví giặm?
Vốn là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc biệt phổ biến ở Nghệ Tĩnh nhưng cái tên gọi hát ví dặm hay ví giặm vẫn còn nhiều tranh cãi.
Nếu căn cứ vào từ điển tiếng Việt thì cách viết đúng là "ví dặm" - viết d. Cụ thể, Nghệ ngữ đã tra cứu và thấy:
-
Việt Nam tự điển của Hội Khai trí Tiến Đức ghi "dặm" là "một lối hát nhiều người cùng hát với nhau.
-
Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học ghi rõ "ví dặm" là "hát ví và hát dặm, thể loại hát dân gian của vùng Nghệ Tĩnh".
-
Từ điển của Hoàng Phê chủ biên giải thích "hát dặm" là lối hát dân gian ở Nghệ Tĩnh, nhịp điệu dồn dập, lời dựa vào thơ năm chữ, hai câu cuối bao giờ cũng lặp lại về âm vận và câu chữ.
Trên thực tế, so về mức độ phổ biến thì cách viết "ví dặm" cũng áp đảo. Trên báo chí, bạn đọc cũng sẽ thấy cách viết này được sử dụng nhiều. Tuy nhiên, những tư liệu trên đều không giải thích được nguồn gốc tên gọi của lối hát này.
Ngược lại, nhiều ý kiến cho rằng viết "ví giặm" - viết gi mới đúng chuẩn. Cụ thể:
-
Tác giả Đỗ Thị Kim Liên khẳng định "giặm" mới là từ chính xác vì "gọi là giặm là do bài nào cũng chứa ít nhất một câu lặp lại câu đi trước giữa khoảng trống hai khổ thơ, giống như giặm mạ thêm vào chỗ trống".
-
Tác giả Nguyễn Văn Ẩm cho biết "giặm" trong "hát ví giặm" không phải chủ yếu là thêm vào hay lặp lại. Ở Nghệ Tĩnh khi người ta đề cập đến giặm ló (lúa), giặm má (mạ) thì ai cũng hiểu rằng ở đâu đó có nhiều thửa ruộng, nhiều khóm ló (lúa) bị chết, cần phải giặm lại, tức là cấy lại vào đúng chỗ những cây lúa, cây mạ bị héo, chết.
Như vậy, có thể khẳng định viết: Hát ví giặm, dân ca ví giặm mới đúng chuẩn bạn đọc nhé!
>>>Xem thêm: Dạng chân hay giạng chân mới đúng?
2. Dặm lúa hay giặm lúa, ăn dặm hay ăn giặm?
Với hai trường hợp này thì bạn đọc cần viết đúng chính tả là: giặm lúa, ăn giặm. Cụ thể, từ "giặm" ở đây là động từ có nghĩa "thêm vào chỗ còn trống, còn thiếu cho đủ".
-
Giặm lúa: trồng thêm lúa vào chỗ thưa
-
Ăn giặm: ăn thêm vào giữa buổi
Kết lại, cách viết đúng sẽ là: Hát ví giặm, dân ca ví giặm, ăn giặm, giặm lúa. Còn từ "dặm" vốn là danh từ, không phù hợp trong các trường hợp này nhé!
Ý kiến bạn đọc
Đăng ký thành viên
Bài viết xem nhiều
-
Viết thứ bảy hay thứ bẩy? Bảy mươi hay bẩy mươi? Bảy hay bẩy?
-
Viết cởi chuồng hay cởi truồng, trần chuồng hay trần truồng?
-
Viết nhướn mày hay nhướng mày? Nhướn mắt hay nhướng mắt?
-
Kí ức hay ký ức mới đúng chính tả? Nên viết i ngắn hay y dài?
-
Thiệt hay thiệc? Thiệt thòi hay thiệc thòi? Nói thiệt hay nói thiệc?
-
Đi giang nắng hay dang nắng viết đúng chính tả?
-
Viết ỷ lại hay ỷ nại đúng? Cách phân biệt nại hay lại?
-
Diễu hành hay diễn hành? Diễu binh hay diễn binh đúng chính tả?
-
Viết vuột mất hay vụt mất đúng? Nên dùng từ nào phù hợp?
-
Từ điển tiếng miền Tây cho bạn đọc 3 miền
-
Thành ngữ ướt như chuột lột hay ướt như chuột lội mới đúng?