Viết hát ví dặm hay ví giặm? Ăn dặm hay ăn giặm đúng?

1. Hát ví dặm hay ví giặm?
Vốn là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc biệt phổ biến ở Nghệ Tĩnh nhưng cái tên gọi hát ví dặm hay ví giặm vẫn còn nhiều tranh cãi.
Nếu căn cứ vào từ điển tiếng Việt thì cách viết đúng là "ví dặm" - viết d. Cụ thể, Nghệ ngữ đã tra cứu và thấy:
-
Việt Nam tự điển của Hội Khai trí Tiến Đức ghi "dặm" là "một lối hát nhiều người cùng hát với nhau.
-
Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học ghi rõ "ví dặm" là "hát ví và hát dặm, thể loại hát dân gian của vùng Nghệ Tĩnh".
-
Từ điển của Hoàng Phê chủ biên giải thích "hát dặm" là lối hát dân gian ở Nghệ Tĩnh, nhịp điệu dồn dập, lời dựa vào thơ năm chữ, hai câu cuối bao giờ cũng lặp lại về âm vận và câu chữ.
Trên thực tế, so về mức độ phổ biến thì cách viết "ví dặm" cũng áp đảo. Trên báo chí, bạn đọc cũng sẽ thấy cách viết này được sử dụng nhiều. Tuy nhiên, những tư liệu trên đều không giải thích được nguồn gốc tên gọi của lối hát này.
Ngược lại, nhiều ý kiến cho rằng viết "ví giặm" - viết gi mới đúng chuẩn. Cụ thể:
-
Tác giả Đỗ Thị Kim Liên khẳng định "giặm" mới là từ chính xác vì "gọi là giặm là do bài nào cũng chứa ít nhất một câu lặp lại câu đi trước giữa khoảng trống hai khổ thơ, giống như giặm mạ thêm vào chỗ trống".
-
Tác giả Nguyễn Văn Ẩm cho biết "giặm" trong "hát ví giặm" không phải chủ yếu là thêm vào hay lặp lại. Ở Nghệ Tĩnh khi người ta đề cập đến giặm ló (lúa), giặm má (mạ) thì ai cũng hiểu rằng ở đâu đó có nhiều thửa ruộng, nhiều khóm ló (lúa) bị chết, cần phải giặm lại, tức là cấy lại vào đúng chỗ những cây lúa, cây mạ bị héo, chết.
Như vậy, có thể khẳng định viết: Hát ví giặm, dân ca ví giặm mới đúng chuẩn bạn đọc nhé!
>>>Xem thêm: Dạng chân hay giạng chân mới đúng?
2. Dặm lúa hay giặm lúa, ăn dặm hay ăn giặm?
Với hai trường hợp này thì bạn đọc cần viết đúng chính tả là: giặm lúa, ăn giặm. Cụ thể, từ "giặm" ở đây là động từ có nghĩa "thêm vào chỗ còn trống, còn thiếu cho đủ".
-
Giặm lúa: trồng thêm lúa vào chỗ thưa
-
Ăn giặm: ăn thêm vào giữa buổi
Kết lại, cách viết đúng sẽ là: Hát ví giặm, dân ca ví giặm, ăn giặm, giặm lúa. Còn từ "dặm" vốn là danh từ, không phù hợp trong các trường hợp này nhé!
Ý kiến bạn đọc
Bài viết xem nhiều
-
Trí phải hay chí phải, trí khí hay chí khí, trí lớn hay chí lớn?
-
Thư kí hay thư ký đúng chính tả? Nên viết y hay i phù hợp?
-
Nói lịu hay nói liệu hay nói nhịu mới là từ viết đúng chính tả?
-
Trả vờ hay giả vờ, trả tiền hay giả tiền, trả nợ hay giả nợ?
-
Lửng thửng hay lững thững, lửng lơ hay lững lơ viết đúng?
-
Anh em trí cốt hay chí cốt, bạn trí cốt hay bạn chí cốt?
-
Nắc là gì? Tiếng lóng này có nghĩa như thế nào?
-
Song bên cạnh đó hay xong bên cạnh đó mới đúng?
-
Ký lô hay kí lô, nặng ký hay nặng kí? Nên viết i hay y?
-
Chọc lét hay chọc léc, thọc lét hay thọc léc, cù lét hay cù léc?
-
Lĩnh hay lãnh? Lĩnh lương hay lãnh lương, lĩnh hội hay lãnh hội?