Viết sách mé hay xách mé mới đúng chính tả? Nghĩa cụ thể là gì?

Thứ ba - 17/06/2025 03:17

Để chỉ lối nói thiếu lịch sự, xấc xược thì viết sách mé hay xách mé? Đáp án là viết xách mé - viết x mới đúng. Cùng tìm hiểu nghĩa chi tiết ngay sau đây!

1. Viết sách mé hay xách mé đúng?

Khi muốn nhắn đến từ dùng chỉ lối nói thiếu lịch sự, thiếu lễ phép, có phần xấc xược thì viết sách mé hay xách mé?

Đáp án là viết "xách mé" mới đúng chính tả bạn đọc nhé. Còn viết "sách mé" là sai, do nhầm lẫn sách/xách như trường hợp sách đồ hay xách đồ mà chúng tôi từng đề cập trước đó. Cụ thể, từ "xách mé" được ghi nhận ở nhiều từ điển như sau:

Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học ghi nhận "xách mé" là tính từ có nghĩa "(cách nói năng) xấc xược, thiếu lịch sự, thiếu lễ phép".
Đại Nam Quốc Âm Tự Vị của Huỳnh Tịnh Của ghi rõ "xách mé", "kêu xách mé" là "nhè tên tộc mà kêu, vô phép".
Việt Nam tự điển của Lê Văn Đức cũng ghi "xách mé" là "hỏi tên tộc ra".

2. Xách mé nghĩa là gì?

Theo tìm hiểu của Nghệ ngữ, nghĩa gốc của từ "xách mé" là "gọi thẳng tên tộc - tên chính của bố mẹ ra nói" (vốn là điều không lịch sự, vô phép). Về sau, "xách mé" được mở rộng thành nghĩa "nói năng hỗn xược, thiếu lễ độ".

Tìm hiểu chi tiết hơn, chúng ta hãy thử phân tích "xách", và "mé":

Xách: Phần dây rút lên. Xách nước giếng. Từ này chính là nghĩa rộng khai triển từ nghĩa gốc "nắm quai dở hông lên" như trong "xách đồ".
Mé: bìa, bờ, tiếng chỉ nơi chỗ dọc theo một dây dài. Mé biển, mé rừng, mé sông.

Từ nghĩa trên, ta thấy "xách" lẫn "mé" đều có ý chỉ những phần ở góc, ở rìa của một thứ gì đó. Do đó, gọi "xách mé" vốn là "lôi những thứ ở trong góc, hay những thứ nhỏ, khuất ra mà nói". Từ đó, từ này được liên tưởng đến cách đưa tên tộc ra chửi bới hay sau này là việc cư xử thô lỗ.

Như vậy, "xách mé" mới là từ chính xác với:

Nghĩa thuần: đụng chạm, săm soi đến từng góc cạnh
Nghĩa chuyển: đưa tên tộc ra gọi
Nghĩa rộng sau này: ăn nói thô lỗ, xấc xược

Việc nhiều người nhầm lẫn thành "sách mé" có thể nghĩ đến các từ "sách nhiễu", "hạch sách" chăng?

Kết lại, khi chỉ ai đó ăn nói xấc xược, thô lỗ thì bạn đọc viết là xách mé - viết x nhé. Nếu còn thắc mắc khác bạn hãy nhắn tin hoặc xem thêm ở chuyên mục Hỏi đáp tiếng Nghệ nha!

Tags: hỏi đáp tiếng nghệ