Viết tầu hay tàu? Tầu bay hay tàu bay? Đầu tàu hay đầu tầu?

Thứ bảy - 21/06/2025 04:09

Tầu hay tàu đều đúng nhưng "tầu" là từ địa phương, còn "tàu" là từ phổ biến toàn quốc. Cùng tìm hiểu chi tiết cách dùng 2 từ này nhé!

1. Tầu hay tàu đúng? Nên viết từ nào?

Trong tiếng Việt, hiện tượng tồn tại song song từ ngữ toàn dân và phương ngữ rất phổ biến như gàu hay gầu, thứ bảy hay thứ bẩy, dạy học hay dậy học... mà chúng tôi từng đề cập trước đó.

Tầu hay tàu cũng thuộc nhóm này, cụ thể hơn:

Tàu: Từ ngữ toàn dân
Tầu: Phương ngữ

Như vậy, cả "tầu" lẫn "tàu" đều đúng nhưng khi viết/nói thì nên dùng từ toàn dân là "tàu" để phổ biến, dễ hiểu hơn với đa số người đọc/nghe.

Thông tin thêm với bạn đọc, phương ngữ Bắc Bộ thường có xu hướng "â hóa" nên "cày" thành "cầy", "màu" thành "mầu", "giàu" thành "giầu", "mày" thành "mầy".

Tuy vậy, trong tiếng Việt cũng có trường hợp "bất quy tắc": Như các từ: mầu sắc, mầu mè, mầu mỡ, hoa mầu, đất bạc mầu đều là từ phương ngữ, do đó khi viết phải chuyển thành "màu": Màu sức, màu mè, màu mỡ, hoa màu, đất bạc màu. Với riêng trường hợp "phép mầu" ,"nhiệm mầu" thì phải viết "â" mới đúng chính tả.

Ngoài ra, điều thú vị là một số trường hợp được xem là lưỡng khả - tức cả 2 đều đúng, đều là từ toàn dân như: giầy và giày, gàu và gầu...

>>>Tìm hiểu thêm: Gọi tụi bay hay tụi bây?

2. Tàu bay hay tầu bay? Đầu tàu hay đầu tầu?

Trên báo chí, chúng ta từng thấy tranh luận về việc viết tàu bay hay tầu bay mới đúng. Lý do là trên thực tế đang tồn tại 2 cách viết này.

Theo Nghệ ngữ thì ghi cách nào cũng đúng vì nghĩa như giải thích ở trên nhưng để rõ ràng nhất thì ghi là "máy bay" sẽ hợp lý hơn cả.

Theo từ điển tiếng Việt thì "tàu" là "tên gọi chung các phương tiện vận tải lớn và hoạt động bằng máy móc phức tạp". Nhưng tập quán của người Việt Nam ta từ xưa đến nay thì rất ít khi gọi "tàu" là "máy bay". Thông thường, chúng ta nhắc đến "tàu" là chỉ tàu hỏa chứ không chỉ "máy bay", do đó nên xem "tàu bay" là phương ngữ.

Ngoài trường hợp này, còn một số trường hợp gây nhầm lẫn tàu hay tầu khác như sau:

Thắc mắc	Từ nên dùng
tàu bay hay tầu bay	máy bay
tầu điện hay tàu điện	tàu điện
tầu thủy thay tàu thủy	tàu thủy
vũng tầu hay vũng tàu	Vũng Tàu
đầu tầu hay đầu tàu	đầu tàu

Tóm lại, có thể xem "tầu" là phương ngữ của "tàu". Với riêng trường hợp "tàu bay", "tầu bay" thì vẫn chưa hợp lý mà nên gọi là "máy bay" sẽ chính xác hơn. Nếu còn thắc mắc bạn hãy nhắn tin qua Facebook tiếng Nghệ nha!

Khánh Hưng

Mình là Khánh Hưng, người sáng lập nghengu.vn. Mình rất yêu tiếng Nghệ, tiếng Việt và những phương ngữ đa dạng ở các vùng miền. Qua trang web này, mình mong muốn chia sẻ niềm đam mê về ngôn ngữ và văn hóa Việt, giúp mọi người dễ dàng hiểu, giữ gìn nét đẹp của tiếng mẹ đẻ.

Tags: hỏi đáp tiếng nghệ