1. Chót dại hay trót dại?
Như đề cập đầu bài viết, từ viết đúng chính tả là "trót dại", còn "chót dại" là viết sai chính tả, do nhầm lẫn trót hay chót mà chúng tôi từng đề cập.
Cụ thể, Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học ghi nhận "trót dại" là động từ có nghĩa "trót làm điều dại dột". Trong đó:
-
Trót: Lỡ làm hoặc để xảy ra (điều không hay, không thích hợp nào đó) rồi sau đó lấy làm tiếc, nhưng cũng đành chịu
-
Dại: Không có đủ khả năng suy xét để ứng phó với hoàn cảnh và tránh những hành động và thái độ không nên
Một số ví dụ dùng từ "trót dại" mà chúng ta thường thấy trên mạng xã hội lẫn báo chí như sau:
-
'Trót dại' mua xe cũ, tôi phải bán chịu lỗ
-
Rối loạn cương sau lần trót dại bẻ 'cậu nhỏ'
-
Sợ lây bệnh tình dục sau 5 ngày 'trót dại'
-
Trót dại trao 'cái ngàn vàng' cho đồng nghiệp
-
Nhiễm HIV từ một lần trót dại
2. Chót lưỡi hay trót lưỡi?
Trường hợp này thì từ viết đúng chính tả là "chót lưỡi", hoặc đầy đủ hơn là "đầu môi chót lưỡi", "chót lưỡi đầu môi" với nghĩa là "lời nói ngoài cửa miệng, nói rồi bỏ đấy hoặc quên ngay, không thực lòng".
Trong cuộc sống, người ta thường đề cập lời nói chót lưỡi đầu môi để nói về ai đó nói cho xong chuyện, nói không thực lòng, không chân thành, hời hợt.
Với các bạn trẻ hẳn sẽ biết đến bài hát Đã không yêu thì thôi do ca sĩ Minh Tuyết trình bày có đoạn:
Lời nói đầu môi anh ơi chót lưỡi đầu môi
Phải xa đành thôi sao anh gian dối người ơi
Vì sao tình tôi chân thành bên anh đã lâu
Vì sao anh tôi không hiểu vì sao
3. Phút chót hay phút trót? Chót lọt hay trót lọt?
Với các trường hợp này thì từ viết đúng chính tả là "phút chót", "trót lọt".
Thông tin thêm với bạn đọc, Nghệ ngữ đã tra cứu nhiều từ điển Từ điển - Lê Văn Đức, Từ điển mở - Hồ Ngọc Đức, Đại Từ điển Tiếng Việt, Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học để tìm hiểu kỹ trường hợp chót/trót. Để phân biệt bạn đọc nhớ như sau:
-
Chót: Là danh từ có nghĩa "phần ở điểm giới hạn cuối cùng, đến đó là hết".
-
Trót: Là động từ có nghĩa "lỡ làm hoặc để xảy ra (điều không hay, không thích hợp nào đó) rồi sau đó lấy làm tiếc, nhưng cũng đành" và tính từ có nghĩa "làm việc gì) trọn vẹn cả quá trình, cho đến cùng".
Như vậy, "chót" là danh từ, còn "trót" là động từ và tính từ. Để bạn đọc tiện phân biệt, chuyên mục Hỏi đáp tiếng Nghệ có tổng hợp như sau:
|
Thắc mắc
|
Từ viết đúng
|
|
chót hứa hay trót hứa
|
trót hứa
|
|
thương cho trót hay thương cho chót
|
thương cho trót
|
|
đỏ chót hay đỏ trót
|
đỏ chót
|
|
chót dại hay trót dại
|
trót dại
|
|
chót yêu hay trót yêu
|
trót yêu
|
|
chót làm hay trót làm
|
trót làm
|
|
chót hứa hay trót hứa
|
trót hứa
|
|
chót lỡ hay trót lỡ
|
trót lỡ
|
|
chót vót hay trót vót
|
chót vót
|
Như vậy, chúng ta cần viết "trót" trong trót dại, trót yêu, trót hứa, trót làm... Còn viết "chót" trong chót lưỡi đầu môi, chót vót, đỏ chót... bạn đọc nha. Nếu còn thắc mắc bạn có thể nhắn tin qua Facebook tiếng Nghệ để chúng tôi giải đáp nhé!