Khi nào viết i ngắn và y dài? Cách dùng i ngắn và y dài đúng chuẩn

Thứ năm - 16/05/2024 21:00

Khi nào viết i ngắn và y dài? Dù có rất nhiều tranh cãi về cách viết y dài và i ngắn nhưng tựu trung chúng ta có thể chọn cách viết như sau nhé! Tìm hiểu ngay!

khi nao viet i ngan va y dai
Nên phân biệt cách viết i ngắn, y dài rõ ràng.

 

1. Khi nào viết i ngắn và y dài?


Nếu bạn gõ tìm kiếm "khi nào viết i ngắn và y dài" trên Google thì sẽ nhận được các bài viết có ý kiến khác nhau. Vậy nên tin theo cách viết y dài và i ngắn nào?

Thưa với bạn đọc, dù có nhiều ý kiến khác nhau nhưng theo Nghệ ngữ bạn chỉ cần nhớ cách dùng i ngắn và y dài như sau:

 

  • Viết i ngắn (i) trong các trường hợp, sau các phụ âm s, x, n, v. Ví dụ: bác sĩ, tiến sĩ, ca sĩ, xi mạ, ni lông, vĩ đại…

  • Viết i dài (y) trong các trường hợp (chủ yếu là từ Hán Việt): Sau các phụ âm t, k, m, h, qu, l. Ví dụ viết lý do (thay vì lí do), viết kỹ năng thay vì kĩ năng, viết ích kỷ thay ích kỉ...


Cụ thể hơn, nếu bạn đọc chưa biết khi nào dùng i ngắn y dài thì có thể nhớ theo bảng sau nhé:

 
Bảng cách dùng i ngắn và y dài.

Phụ âm

Từ thuần Việt

Từ Hán Việt

h

(cười) hi hi

(mắt) ti hí, hí hoáy

hỉ mũi, hủ hỉ, hỉ hả

hy vọng

du hý, hý trường, hý viện

hiếu hỷ, hỷ xả, song hỷ, cung hỷ

k

kì cọ, kì kèo

kí cóp, kí (kilôgam)

X

X

kĩ tính, kĩ càng

kỳ vọng, kỳ thi, ly kỳ, quốc kỳ

du ký, chữ ký, ký âm, ký giả; ký sinh

đố kỵ, kỵ binh, ngày kỵ (giỗ)

kỷ luật, kỷ yếu, kỷ niệm, thế kỷ

kỹ nữ, kỹ thuật, tạp kỹ

l

li (milimét), li (cốc), (giấy) ô li, li (quần), li bì, li ti

lì lợm, nhẵn lì, lì xì

(điệu) lí, (nói) lí nhí

(đã bảo mà) lị

(quẻ) ly, ly hôn, hợp lý

X

lý thuyết, hương lý, hải lý

tỉnh lỵ, kiết lỵ

m

(bọn) mi, mi ca, nốt mi

mì (sắn), bột mì, mì chính

mụ mị

X

tu my

nhu mỳ

mỵ dân

mỹ thuật, mỹ tửu, mỹ mãn

s

cây si, nốt si

đen sì, sì sụp

mua sỉ

X

ngu si, si tình

X

sỉ nhục

sĩ tử, sĩ phu, sĩ diện

t

đinh ti, ti trôn, (bé) ti ti, ti toe

tì (tay), tì vết, (uống) tì tì

tí hon, tí tách, tí toáy

tỉ tê, tỉ mỉ, (khóc) tỉ ti

tị nạnh

ty (sở), tự ty, công ty

tỳ (lá lách), tỳ bà, tỳ thiếp, tỳ tướng

(năm) tý

tỷ lệ, tỷ dụ, tỷ thí

tỵ nạn, (năm) tỵ

 

2. Vì sao nên phân biệt khi nào viết y và i

khi nao dung i ngan va y dai
Cách dùng i ngắn y dài cụ thể.



Nếu tìm hiểu về câu chuyện khi nào viết i ngắn và y dài bạn sẽ thấy chuyện này được bàn luận rất nhiều.

Có ý kiến từng cho rằng, viết i ngắn hay y dài đều được vì lý do: các trường hợp đều ghi âm /i/ nên bản chất không có gì khác nhau cả. Ví dụ lí luận, kĩ thuật, mĩ thuật hoặc lý luận, kỹ thuật, mỹ thuật đều như nhau cả nên tốt nhất là nhập hai cách viết đó làm một, chủ trương sáp nhập i ngắn và y dài cho nhất quán và giản tiện. 

Tuy nhiên, các ý kiến khác thì cho rằng cần phân biệt khi nào dùng i ngắn và y dài vì các lý do cụ thể sau:

 

  • Qua ngữ cảm bản ngữ, một số từ viết i ngắn như mất mát, thiếu hụt cái gì đó, cho nên cách viết y dài vẫn được duy trì ở chỗ này chỗ khác. Ví dụ nên viết lễ kỷ niệm ngày cưới thay vì lễ kỉ niệm ngày cưới...

  • Một số từ nếu viết i ngắn nó mất đi sự trong sáng: Ví dụ nên viết hy sinh thay vì hi sinh, hy vọng thay hi vọng...

  • Nếu sáp nhập cách viết i và y thì nó mất đi sự phong phú. Ví dụ, giữa tên là Tí với nghĩa là “bé” khác với Tý với nghĩa là “năm Tý, năm Chuột”. 

  • Nhiều từ nên viết y dài để thể hiện sự trang trọng: Kỳ vọng, công ty...

 

3. Một số ví dụ cách dùng y dài và i ngắn


Trên chuyện mục Hỏi đáp tiếng Nghệ, chúng tôi đã nhiều lần đề cập câu chuyện khi nào viết i ngắn và y dài. Dưới đây là một số vị dụ thêm để bạn đọc dễ nhớ:
 

Ví dụ

Cách viết đúng

Một tỉ hay tỷ

tỷ

Mĩ hay Mỹ

Mỹ

hợp lí hay hợp lý

hợp lý

Tỉ hay tỷ đồng

tỷ đồng

Cái li hay cái ly

cái li

Chữ ký là y dài hay i ngắn

chữ ký

Tỉ lệ hay tỷ lệ

tỷ lệ

ỷ lại hay ỉ lại

ỷ lại

chiến sĩ hay chiến sỹ

chiến sĩ

 

Kết lại, bạn đọc nhớ cho cách dùng i ngắn và y dài như sau: Viết i ngắn (i) trong các trường hợp, sau các phụ âm s, x, n, v. Viết i dài (y) trong các trường hợp (chủ yếu là từ Hán Việt) sau các phụ âm t, k, m, h, qu, l. Nếu còn thắc mắc bạn đọc nhắn tin qua Fanpage tiếng Nghệ nhé!
 
Tổng hợp bởi www.nghengu.vn

Tổng số điểm của bài viết là: 25 trong 5 đánh giá

Xếp hạng: 5 - 5 phiếu bầu

  Ý kiến bạn đọc

.
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây