Cách làm cà muối Nghệ An giòn ngon để ăn quanh năm

Thứ tư - 31/03/2021 22:09

Cách làm cà muối Nghệ An khá đơn giản như chính tính cách của người dân xứ này. Với những nguyên liệu cực đơn giản người Nghệ đã làm nên một món ăn quanh năm suốt tháng, khiến ai đi xa cũng nhớ về...

Cách làm cà muối Nghệ An - món "chủ lực" một thời

Khen anh làm rể Chương Đài
Một năm ăn hết mười hai vại cà
Giếng đâu thì dắt anh ra
Kẻo anh chết với vại cà nhà em.

Bài thơ khuyết danh ở trên không chỉ dành cho "anh rể Chương Đài" mà nói chung cho tất cả tâm trạng người Nghệ. Nói về cà, dân xứ Nghệ quê choa hay nói đùa đó là "món chủ lực". Bởi nhà nào cũng có vại cà, không chum lớn thì vại nhỏ, không vại nhỏ thì hụ nhỏ hơn. Cứ thế ăn quanh năm suốt tháng với cơm cà, cơm nhút lỡ hết thì cầm đọi chạy sang hàng xóm xin một ít.

Vì quen thuộc với cà, nên khi nhắc cách làm cà muối Nghệ An hầu như người dân nơi đây ai cũng biết. Hiện nay trên mạng internet chia sẻ dăm bảy cách muối cà khác nhau. Tuy nhiên, cách muối cà xưa của ông bà xứ Nghệ vẫn đậm đà hơn cả. Trong đó nổi tiếng có món "cà có cuống" vùng Nghi Lộc. Ở đây họ có cách muối như sau:

Người ta chọn những quả cà đều đặn, không lớn, không nhỏ, để khi ăn vừa miệng, bỏ vào giữa hàm răng cắn cái rộp giòn tan. Công đoạn này những cô, bà đi chợ chọn cà rất kỹ.
Mua cà về thi đem phơi một nắng. Thực ra công đoạn này là hong gió hoặc đem bỏ gầm giường cũng được. Mục đích là để cuống héo, dễ bỏ cuống mà không làm sứt mẻ, cà mất ngon. Ông bà xưa muối cà thì công đoạn gọt cuống cà làm cực kỳ chi li, làm sao cho quả cà nguyên vẹn, tròn trĩnh và trắng trẻo nhất.
Cho cà vào vại, rải muối biển vừa phải lên. Sau đó đổ ngập nước rồi ổ, rá cũ cắt vừa vặn, chèn lên là hòn cuội to để nén cà. Đợi khoảng một tuần, tùy vào số lượng cà muối là có cà chín, đem ra ăn sống hoặc nấu món gì tùy thích.
Hoặc một cách làm cà muối Nghệ An khác là cho thêm mắm, ớt, hành củ rồi đem cả vại cất sau hồi nhà. Loại cà muối này không chỉ ăn một năm mà ăn nhiều năm, khi hết cà thì cho cà mới vào, cứ thế ăn mãi. Loại này nước cà có một mùi hương rất “thắm đượm tình quê”.

chum min — Người Nghệ xưa muối cà trong chum, vại. *Ảnh*: **Quỳnh**

Ai ơi nhớ cà xứ Nghệ

Ai ơi cà xứ Nghệ, càng mặn lại càng giòn
Nước chè xanh xứ Nghệ, càng chát lại càng ngon

Cà xứ Nghệ ngày xưa không giống như cà muối xổi bây giờ. Cách làm cà muối Nghệ An ngày xưa vốn xuất phát từ "cái nghèo" nên mới "càng mặn lại càng giòn". Thực tình mà nói cà không có cái mùi, cái vị của mỹ vị cao lương chỉ một nỗi mặn mà - bình dị như nắm đất quê hương, ăn ở hoài mà không hề chán.

Người Nghệ có lẽ nhớ cảnh gió mùa đông bắc tới, mưa lâm thâm, ngồi bên bếp lửa có nồi khoai luộc sẵn. Khoai chín tới là lấy sẵn một đọi cà. Với một củ khoai không kịp bóc vỏ, bỏ vào miệng, cắn quả cà cái rộp, vị mằn mặn quyện với chất bột bở, mịn, ngòn ngọt mê mẩn người, quên cả rét, nghèo đói khổ.

Cho tới mùa hè nóng nực toát mồ hôi thi cà lại là món chủ lực. Lúc này cách làm cà muối Nghệ An sẽ cho trái cà ăn vội ăn vàng với cơm, để rồi đôn đả đi chợ hoặc ra đồng cho kịp ngày mùa. Hay thong thả hơn là canh với cà, canh mồng tơi, canh rau muống, canh cua, canh mướp, canh cá rồi kể cả canh thịt bò cũng nhạt nhẽo nếu như không có cà làm bạn.

Nhiều người còn thèm cà không kịp chờ mà phải làm "cà muối xổi" còn không thì cứ thế cà sống cắt đôi, chấm ruốc ăn cho thỏa chí, kỳ thích. Nhiều khi lỡ tay, bốc ra ăn không hết tới chiều thì bổ những quả cà còn lại làm đôi, bỏ tí mỡ vào chảo xào lên ăn chi chết .

Bây giờ món ngon đã nhiều, cà muối cũng có nhiều cách làm hơn. Thế nhưng với người Nghệ ai cũng nhớ và thèm cách làm cà muối Nghệ An của ông bà cha mẹ:

“Nhà em có vại cà đầy
Có ao rau muống, có vầy chĩnh tương
Dầu không mỹ vị, cao lương
Trên thờ cha mẹ dưới nhường anh em
Một nhà vui vẻ êm đềm
Đói no trong cảnh không thèm lụy ai”