Quả tro là quả gì? Người Nghệ làm món gì ngon?

1. Quả tro là quả gì?

Sau khi đăng bài thơ Cơn tro quê choa của tác giả Nam Nguyễn lên Fanpage Tiếng Nghệ, một bạn đọc hỏi Nghệ ngữ "quả tro là quả gì", "quả này ăn được à", "admin có thể giới thiệu các món ăn từ quả này không?"... Ở bài viết này Nghệ ngữ xin giới thiệu đến bạn loại quả đặc sản này ở xứ Nghệ nhé.

Trong tiếng gọi của người Nghệ, "cơn tro" chính là "cây cọ". Và quả từ loại này được gọi là quả cọ trong tiếng phổ thông cả nước. Chắc bạn đọc đã từng nghe bài hát Đi học có đoạn "hương rừng thơm đồi vắng, nước dưới khe thầm thì, cọ xòe ô che nắng...". thì "cọ xòe ô" ở đây chính là cây tro theo tiếng Nghệ đấy.

Theo tìm hiểu của Nghệ ngữ, cây tro (cây cọ) có mặt ở nhiều vùng quê Nghệ An và Hà Tĩnh. Ngày xưa, người dân xứ Nghệ chủ yếu dùng lá tro để bán, lợp nhà (ở xứ Nghệ ngày xưa có nhà tranh vách đất - lá tro còn được gọi là tranh dùng lợp nhà thay ngói ngày nay).

Với riêng quả cọ (trấy tro) thì người Nghệ chế biến thành rất nhiều món ăn khác nhau. Ví dụ, đến mùa tháng 10, tháng 11 âm lịch họ hái xuống ăn sống, xóc muối ăn hoặc đem om tro, rồi làm nhút... Thậm chí, hạt cọ (hạt tro) cũng được để lên mầm sau đó luộc ăn mầm rất ngon và ngọt nữa.
 

2. Tổng hợp các món ăn làm từ quả tro của người Nghệ

Cây tro thường ra hoa vào giữa tháng 7 âm lịch, sau đó khoảng 3 - 4 tháng, tức độ tháng 10, tháng 11 âm lịch thì quả tro bắt đầu chín rộ. Khi chín, loại quả này chuyển qua màu xanh nước biển, rồi sang xanh đậm rất đẹp mắt.

Cũng chính lúc này người Nghệ bắt đầu hái tro xuống và chế biến thành vô số món ăn độc đáo, tốt cho sức khỏe. Dưới đây là một số món ăn làm từ loại quả này.
 

2.1. Tro om

Là món ăn nổi bật nhất ở xứ Nghệ vào mùa này. Khi đến mùa, người Nghệ sẽ hái tro xuống, rửa sạch, xát cho hết vỏ bên ngoài sau đó bắt đầu làm món tro om sao cho tro chín mềm, giữ được độ béo ngọt độc đáo nhất.

Bạn đọc có thể học cách làm tro om mà Nghệ ngữ đã giới thiệu trước đó nha.
 

2.2. Tro xóc muối

 Nếu muốn ăn nhanh, đặc biệt với những cây tro cho quả ngon, béo thì người Nghệ đem rửa sạch, chà xát hết vỏ sau đó đem xóc muối hạt và ăn sống. Với cách làm này món tro béo, giữ được độ ngon ngọt tự nhiên.

Mẹo nhận biết cây tro cho quả ngon là: Cây chưa bị chặt lá, chặt ngọn. Hoặc đến mùa quả tro chín thì xem nếu có chim đến ăn cây nào thì chắc chắn cây đó cho quả ngon, béo nhất.
 

2.3. Tro chấm ruốc

Đây chính là món ăn đậm chất phong vị xứ Nghệ. Với món ăn này, tro có thể ăn sống hoặc ngon hơn là om theo cách mà Nghệ ngữ giới thiệu trước đó. Sau đó ăn tro với ruốc (mắm tôm) hoặc ruốc chua (một loại mắm tôm có vị chua cay, đặc sắc ở xứ Nghệ).

Nếu bạn đọc về xứ Nghệ mùa này, đừng quên thưởng thức món tro chấm ruốc nha.

2.4. Mầm hạt tro luộc

Không chỉ quả tro chín đem om hoặc ăn sống ngon mà kể cả hạt tro người Nghệ cũng tận dụng làm thành món ăn rất ngon. Hạt tro sau khi đã om (vốn om trong nước ấm nên hạt không bị ảnh hưởng), đem vùi vào tro bếp, để đợi lên mầm khoảng nửa gang tay là có thể mang đi làm sạch, luộc chín và ăn.

Mầm hạt tro ăn rất ngọt, giàu chất xơ, vị như khoai dong nhưng ngọt hơn rất nhiều nhé. Bạn đọc nên thử món ăn này một lần nha.

Ngoài những món ăn trên, người Nghệ còn làm món nhút từ quả tro ăn rất béo và bùi. Trong lần tới, Nghệ ngữ sẽ hướng dẫn bạn đọc làm món nhút xứ Nghệ đặc sắc này nha. Mời bạn đọc theo dõi trên Nghệ ngữ nhé!