Cách làm xôi trám đen Thanh Chương Nghệ An ngon đúng chuẩn

Ở Thanh Chương ngoài món nhút mít nổi tiếng còn có một loại quả đặc sản được rất nhiều người biết đến, đó là quả trám đen. Ở vùng hữu ngạn sông Lam, các xã Cát Văn, Thanh Nho có rất nhiều cây trám đen. Cây rám được gọi theo tiếng địa phương là cây mui hay cây trám đen. Quả trám đen được chế btiến bằng nhiều cách, có thể làm trám om tươi, phơi khô, nấu mặn...

Quả trám chứa các chất như protid, chất béo, beta- caroten,…Một số khoáng chất như Ca, K, P, Fe, Mg, Mn, Zn, vitamin C. Quả trám có vị chua, ngọt, chát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, nên được dùng trong y học cổ truyền để chữa bệnh. 

 

1. Một số cách chế biến Trám đen

Để chọn được trám đen ngon có lẽ nên tham khảo kinh nghiệm chọn trám của bà con nơi đây. Không phải cây trám nào cũng cho quả ngon. Quả trám ngon là loại quả không bị sâu, vỏ màu đen, có lớp màng mỏng như phấn trắng bên ngoài. Bên trong là lớp dày cùi, cùi có màu xanh pha vàng là loại trám ngon. Còn những loại bị sần có vị chát, mỏng vỏ thì không đạt chất lượng.
 

1.1. Trám om

Trước khi đi đến chi tiết cách làm xôi trám đen ngon, chúng ta cùng tìm hiểu món trám om dễ làm nhé. Để làm được món trám om ngon người ta đun nước sôi để nguội bớt đến mức nhất định. Tùy từng loại trám để có cách sơ chế nhất định. Có loại cần om trong nước nóng 80 - 85 độ, nhưng có loại chỉ cần 50 - 60 độ.

Sau khi cho nước sôi vào trám om, sau ít phút sẽ kiểm tra xem tram chín chưa. Nếu quả nào mềm tức là đã chín, dùng đũa gắp ra không để trám ngâm lâu, dễ bị nát cùi. Trám om rồi lại có nhiều cách để ăn. Đúng là ẩm thực xứ Nghệ thật đa dạng và phong phú. Không chỉ om lên ăn không, cùi quả Trám còn chế biến được nhiều kiểu khác nhau. 

Trám om có thể được ăn kèm với măng tre, cắt mỏng, luộc kỹ, khế. Ngoài ra còn giá sống, rau thơm. Tất cả sẽ được ăn kèm với chẻo lạc. Đây là loại nước hãm có vị vừa mặn, ngọt, vừa thơm, bùi, cay không thể thiếu khi ăn với trám om.

Trám om bóc ra sau đó xào mỡ và cho thêm chút gia vị vào. Ngoài ra Trám om chín mềm rồi có thể cho ít  muối  vào đun sôi rồi dùng ăn ngay. Nếu nhiều có thể cho cả trám và nước vào vại sành để dùng dần.

Cùi trám om xong có thể bóc ra, đem phơi khô rồi cất dùng dần. Khi chế biến, người ta ngâm trám vào nước ấm cho mềm ra rồi mang xào với thịt. Món ăn lạ miệng mà lại rất ngon.

 

1.2. Cách làm xôi trám đen chuẩn vị xứ Nghệ

Cách làm xôi trám đen khá đơn giản. Nguyên liệu chính quyết định đến hương vị món xôi trám là những quả trám đen căng mọng, béo bùi và gạo nếp.

Đến mùa trám đen, những quả trám ngon nhất sẽ được lựa chọn để chế biến. Trám đen mang om với nước nóng phù hợp để tách lấy cùi bên ngoài. Cách om trám đen đúng nhiệt độ sẽ giúp cùi tram mềm và tách khỏi hạt nhanh chóng. 

Với gạo nếp thì rửa sạch rồi ngâm qua một đêm trước khi chế biến. Cho cùi trám đã được tách vào trộn đều với gạo nếp đã ngâm khoảng 3 - 4 giờ. Muốn xôi được ngon và đậm đà, bạn nên cho chút muối vào và trộn đều trước khi nấu. 

Sau khi trộn trám và gạo nếp, cho tất cả vào nồi hông xôi và cho lên đồ trên bếp. Để lửa vừa phải và hạn chế mở nắp nồi để tránh hơi bay ra làm ảnh hưởng đến chất lượng xôi. Khi đã nấu được khoảng 15 - 20 phút thì mở nắp rồi dùng đũa đảo đều để cho xôi và trám được chín đều. Làm như vậy sẽ giúp cùi trám được trộn đều với xôi. 

Thời gian hông xôi trám đen thưởng khoảng 45 phút là xôi chín. Khi xôi chín cho nồi hông xuống và dùng đũa xơi xôi ra lá dong tươi để giữ được độ nóng và vị thơm của xôi.

Với cách làm xôi trám đen như trên sau khi đồ chín có màu tím nhạt nhờ vào nhựa của cùi trám tiết ra. Cùi trám có màu vàng ruộm, mềm. Cùi chín có vài miếng bị nát và trộn vào xôi rất ngon và đẹp.

Xôi trám đen có thể ăn khi nóng hoặc khi nguội đều ngon. Vị dẻo thơm của nếp hòa quyện vào vị bùi bùi, ngọt ngọt nơi đầu lưỡi của trám đen mang lại cho món ăn một hương vị đặc trưng, khác lạ không lẫn vào đâu được.  Xôi trám đen ăn với muối vừng, muối lạc thì ngon cực kỳ.  Xôi trám đen khi thưởng thức vào tiết trời mùa thu, mát mẻ thì sẽ rất tuyệt vời.